Του Νικόλα Λεβέντη, εφημερίδα "Τα Επίκαιρα"
Η σύγχρονη κοινωνία αναγνωρίζει τον άνθρωπο ως υπέρτατη αξία και στέκεται με σεβασμό απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι όμως γεγονός ότι παρά την ευαισθητοποιημένη προηγμένη κοινωνία υπάρχει και μια άλλη, αθέατη για τους πολλούς. Εκείνη, των παιδιών που πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης στην πιο τρυφερή φάση της ηλικίας τους, η κοινωνία των "αόρατων παιδιών".
Ποια όμως είναι τα "αόρατα" παιδιά; Είναι αυτά χωρίς ταυτότητα, χωρίς γονική φροντίδα, σε ρόλους ενηλίκων, στερούμενα το δικαίωμα στην εκπαίδευση, χωρίς τη στοιχειώδη ιατρική περίθαλψη, που έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση και είναι θύματα εκμετάλλευσης. Στην εποχή μας, σκάνδαλο είναι η πτώση του χρηματιστηρίου και όχι το γεγονός ότι κάθε λεπτό πεθαίνουν 25 παιδιά από ασιτία ή ότι δουλεύουν 16 ώρες την ημέρα, παιδιά ηλικίας 5 έως 14 ετών.
Πλήθος οργανισμών αγωνίζονται για να αποδείξουν ότι όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από χρώμα, θρησκεία, γλώσσα, φύλο ή καταγωγή δικαιούνται το δικαίωμα της επιβίωσης, ιατρικής φροντίδας, προστασίας και συμμετοχής στα κοινά.
Η φτώχεια (χρέη, οικονομικά προβλήματα), το αρνητικό οικογενειακό περιβάλλον όπως ξυλοδαρμοί, κακοποιήσεις και εντάσεις είναι μερικά από τα αίτια του φαινομένου. Άλλα, είναι η απουσία κατάλληλων πολιτισμικών συνθηκών, παιδείας όπως το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και ο αναλφαβητισμός και η απουσία ηθικών αξιών. Ακόμα, η αδυναμία τοπικών κοινωνιών για νομική αντιμετώπιση των περιθωριοποιημένων και αδύναμων ομάδων ενηλίκων που αναζητούν κύρος και εξουσία, καταπιέζοντας τους ανήλικους και τέλος η ανεργία λόγω της οποίας οι ίδιοι οι γονείς ωθούν τα παιδιά στην εργασία και έτσι προκαλείται η διαιώνιση του φαινομένου της παιδικής εργασίας.
Η παιδική εκμετάλλευση δεν έχει συνέπειες καθώς είναι η ίδια συνέπεια της κρίσης του ανθρωπισμού.
Το πρόβλημα εντοπίζεται τόσο στη δύση, όσο και στην Ευρώπη. Το 1989 ψηφίστηκε η σύμβαση των δικαιωμάτων του παιδιού και η 12η Ιουνίου καθιερώθηκε ως παγκόσμια ημέρα κατά της παιδικής εργασίας.
Όμως, τι κάνουμε ή τι μπορούμε να κάνουμε; Η άποψη ότι η μοναδική διέξοδος στο πρόβλημα είναι η κατάργηση της παιδικής εργασίας δεν φαίνεται να είναι απόλυτα σωστή. Πολλά παιδιά του Τρίτου Κόσμου θα οδηγούνταν σε πείνα, εγκληματικότητα και πορνεία, αν έχαναν το δικαίωμα να εργάζονται και να συντηρούνται ή ακόμα και να συντηρούν την οικογένεια τους.
Η παροχή οικονομικής βοήθειας στα παιδιά που τη ζητούν δε δείχνει να είναι καλή λύση, διότι φαίνεται να συντηρεί την εκμετάλλευση τους και όχι να την καταργεί.
Θα ήταν ίσως πιο αποτελεσματικό το να γίνει μια παγκόσμια συντονισμένη προσπάθεια θεσμοθέτησης αυστηρότερου νομοθετικού πλαισίου που θα αφορά όλους τους ιθύνοντες και αυστηρή παρακολούθηση της τήρησης του από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. "Όταν κάτι αποφασιστεί απέχει πολύ από το να γίνει πράξη, το ίδιο ακριβώς όσο απείχε πριν ψηφισθεί" είχε πει ο Δημοσθένης. Ας φροντίζουμε λοιπόν να τηρούμε τα όσα αποφασίζουμε.
Η παροχή δωρεάν υποχρεωτικής εκπαίδευσης υψηλής ποιότητας σε όλα τα παιδιά θα πρέπει να μη μένει μόνο στα χαρτιά, αλλά και να γίνεται πράξη. Η παιδεία θωρακίζει τα άτομα και τις κοινωνίες με την καλλιέργεια του πνεύματος. Μπορεί να μη λύνει το μεγάλο κοινωνικό ζήτημα της φτώχειας αλλά διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες των παιδιών και προετοιμάζει τους δημοκρατικούς πολίτες του αύριο.
Οι εκμεταλλευτές των ανήλικων παιδιών εξυπηρετούνται από την αμάθεια και τη σιωπή μας. Η αλήθεια και η αγωνιστικότητα τους ενοχλεί. Πρέπει να καλλιεργηθεί στους πολίτες αίσθημα ευθύνης για αυτά τα παιδιά και αίσθημα απέχθειας για όλους εκείνους που προσπαθούν να τα εκμεταλλευτούν. Η σιωπή και η αποφυγή εμπλοκή μας, συνιστά συνενοχή. Συχνά, προσπαθούμε να αντιδράσουμε συνεισφέροντας οικονομικά στη δράση των διαφόρων ακτιβιστικών οργανώσεων. Όμως, η τυπική οικονομική συμμετοχή μας ίσως να αποτελεί απλά έναν τρόπο εφησυχασμού της ένοχης συνείδησης μας.
Κατά τους Τζέρεμυ Μπένθαμ και Τζον Στιούαρτ Μιλ, στόχος των πράξεων μας θα πρέπει να είναι η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη ωφέλεια του μεγαλύτερου αριθμού ατόμων. Η μεγάλη μάχη κατά της παιδικής εργασίας θα δοθεί με μαζικούς κοινωνικούς αγώνες για μια δίκαιη κοινωνία χωρίς πλούσιους και φτωχούς.
Μια κοινωνία που θέλει να αυτοχαρακτηρίζεται "πολιτισμένη" δεν πρέπει να είναι μόνο κατ' επίφαση. Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιεί απλά τον όρο "ευημερία" μόνο στον πολιτικό και οικονομικό της λόγο, αλλά θα πρέπει να τον βιώνει στην καθημερινή της πραγματικότητα.
Δεν αρκούν μόνο οι αρχές. Χρειάζεται και το ήθος των προσώπων που θα τις εφαρμόσουν. "Οι αρετές χωρίς αρχές είναι τυφλές, ενώ οι αρχές χωρίς αρετές είναι αδρανείς".
Διαβάστε κι αυτό: Τα "Αόρατα παιδιά"-Η Γενιά των ορφανών
Οι σαθρές μειονότητες που ελέγχουν τις παιδικές ψυχούλες